Bitterzoet: 'Eén suikerrijk drankje per dag vergroot al het risico op geheugenverlies, dementie en een beroerte'

Wat zijn suikers?

Kort gezegd: suikers zijn koolhydraten. Die worden in je maag en darmen afgebroken en komen vervolgens in de bloedbaan terecht, waar ze energie afgeven. Best handig dus, die suikers. Vooral om goed te kunnen nadenken, bewegen, herstellen van een griep of je lichaamstemperatuur op peil houden. Toch is er veel commotie over suiker. Waarom? Dat zit ’m vooral in het woordje ‘te’ — oftewel: een teveel aan suiker.

Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) krijgt de gemiddelde Nederlander zo’n 99 gram suiker per dag binnen, waarvan ongeveer 30 tot 40 gram afkomstig uit toegevoegde suikers. Even voor de beeldvorming: dat zijn 25 suikerklontjes per dag. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) ziet dat liever anders en adviseert maximaal 25 gram suiker per dag, oftewel 6 suikerklontjes.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Er valt dus flink wat winst te behalen, óók voor mensen die vinden dat ze bewust en gezond eten. Want suikers verstoppen zich op de meest onverwachte plekken in de supermarkt.

Puur natuur versus toegevoegd

Los van alle schuilnamen zijn natuurlijke suikers en toegevoegde suikers in principe goed van elkaar te onderscheiden. Voor je lichaam maakt het qua opname niets uit: alle soorten suiker breken uiteindelijk af tot glucose, oftewel energie.

Het grote verschil zit in de samenstelling. Natuurlijke suikers gaan hand in hand met vezels, vitamines, mineralen en antioxidanten. Die zorgen voor nuttige voedingsstoffen, een gecontroleerde stijging van de bloedsuikerspiegel én een voldaan gevoel. Toegevoegde suikers doen daarentegen weinig voor de gezondheid. Ze geven snel energie, maar bevatten nauwelijks voedingswaarde en laten de bloedsuikerspiegel snel pieken (en dalen).

Maar suiker is dus niet per se slecht. Glucose is zelfs de belangrijkste brandstof voor ons lichaam en onze hersenen. Eén gram suiker – natuurlijk of toegevoegd – levert het lichaam vier kilocalorieën op.

Trek je een zak chips open of schenk je een glas cola in? Dan heb je te maken met producten waarbij de producent suikers heeft toegevoegd. Wie voor een appel of plak kaas kiest, eet producten die van nature zijn gezegend met een dosis ‘goede’ suikers. Maar onthoud: balance is key.

Impact op het lijf

Nee, suikers zijn niet verslavend. Althans, hard bewijs hiervoor ontbreekt. Maar dat ze ons keer op keer een goed gevoel geven, weten we wel. Om de stijgende bloedsuikerspiegel te laten dalen, maken we insuline aan. Wie dat proces vaak aanwakkert, krijgt te maken met cravings — het lichamelijke signaal om zoet of koolhydraatrijk voedsel te eten.

Geef je daar regelmatig aan toe, dan stijgt de kans op overgewicht. En wie kampt met overgewicht, loopt ook meer risico op diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Toegevoegde suikers kunnen bijdragen aan een verhoogde bloeddruk, ontstekingen en een verstoorde vetstofwisseling.

Eén suikerrijk drankje per dag vergroot al het risico op geheugenverlies, dementie en een beroerte.

Ook de huid heeft last van toegevoegde suikers en wordt doffer en minder elastisch. Suikers tasten het bindweefsel aan via glycatie, waarbij collageen en elastine afbreken. Het resultaat: een doffere huid, verlies van elasticiteit en meer kans op puistjes of acne.

En ook het gebit lijdt eronder: suiker is de nummer één oorzaak van schadelijke bacteriën die tandglazuur aantasten. Tandartsen adviseren om maximaal 6 à 7 eetmomenten per dag te hebben, zodat speeksel en glazuur kunnen herstellen.

Gelukkig is er ook goed nieuws, want fructose – het suiker in fruit – verbindt zich van nature met vezels, vitaminen en mineralen, waardoor de lever meer tijd krijgt om de suikers langzaam om te zetten in energie. Daarom is het eten van fruit minder schadelijk dan het drinken van vruchtensappen of het eten van koekjes. Kortom: gooi vaker een appel in de tas dan een mueslireep.

Bekijk ook

Onderzoek wijst uit: deze snacks zorgen in de winter voor meer gewichtstoename | Happy in Shape

Nieuw onderzoek onthult waarom sommige winterse snacks je sneller dik maken: ze verstoren je biologische klok. En dat heeft verrassend veel invloed op je gewicht, energieniveau en slaap.

Van energieboost tot suikerdip

Moet een zak chips bij jou ook altijd in één keer leeg? Dat komt doordat suikers de aanmaak van dopamine aanwakkeren – het stofje in de hersenen dat zorgt voor motivatie, beloning en plezier. Dat lekkere gevoel doet verlangen naar méér.

Het directe gevolg is een energieboost, maar daarna volgt de bekende suikerdip: je voelt je moe, futloos en prikkelbaar. Herkenbaar, vooral voor mensen met een schommelende bloedsuikerspiegel.

Suiker beïnvloedt dus niet alleen het lichaam, maar ook het brein. Onderzoek laat zien dat een suikerrijk eetpatroon de kans op stemmingsklachten zoals depressie of een gevoel van onrust kan vergroten.

Ook kunnen lichamelijke cravings juist optreden in sombere periodes. De hersenen hebben natuurlijke suikers nodig om optimaal te presteren, maar toegevoegde suikers zijn overbodig.

Onderzoekers van de Boston University ontdekten dat er een verband is tussen het drinken van suikerrijke dranken en versnelde hersenveroudering. Zelfs één suikerrijk drankje per dag vergroot al het risico op geheugenverlies, dementie en een beroerte.

Suikers schakelen het verzadigingsgevoel uit. Daarom heb je altijd nog plek voor een toetje

Schuilnamen en valse claims

De meeste consumenten lezen claims als ‘zonder geraffineerde suikers’ of ‘rijk aan eiwitten’ en leggen het product vol vertrouwen in hun mandje. Maar producenten gebruiken meer dan vijftig schuilnamen voor suiker, zoals dadelstroop, agavesiroop of kokosbloemnectar. Klinkt chic, maar het is ook gewoon suiker.

Het Diabetes Fonds ontwikkelde het Suiker ABC: een lijst met alle schuilnamen overzichtelijk op een rij. Let op: een schuilnaam betekent niet automatisch dat het product verboden terrein is — het draait om bewustwording en balans. Zo smaakt die appeltaart of oliebol nóg beter.

Meer weten over hoe je zelf aan de slag kunt met suikerbewust leven? Je leest het in de nieuwste Happy in Shape. Nu in de winkels!