8 Dingen die je moet weten over het AstraZeneca-vaccin

In Nederland worden tot nu toe de coronavaccins van Moderna, BioNTech/Pfizer en AstraZeneca gebruikt. Die laatste was donderdag groots in het nieuws, nadat er ernstige bijwerkingen werden vastgesteld bij een aantal gevaccineerden. Verschillende Europese landen besloten het prikken met AstraZeneca daarom even stil te leggen, maar in Nederland prikten we er gewoon mee door. Tot nu. Het ministerie van Volksgezondheid heeft vanochtend bekendgemaakt dat het vaccineren twee weken, dus tot en met zondag 28 maart, uit voorzorg ook hier stil ligt.

Stilgelegd

Demissionair minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid heeft een advies van medicijnautoriteit CBG overgenomen, waarin zij een tijdelijke vaccinatiestop aanbevelen. Het ministerie zegt dat er dit weekend nieuwe informatie beschikbaar is gekomen. In Denemarken en Noorwegen zijn zes nieuwe meldingen van mogelijke bijwerkingen binnengekomen. Reden genoeg om het prikken in ons land voorlopig te pauzeren. Ook Ierland kondigde gisteren aan de vaccinaties met AstraZeneca tijdelijk stop te zetten.

Alle afspraken die al zijn gemaakt voor een prik met AstraZeneca, worden afgezegd. In Nederland gaat dat om 43.000 afspraken, zegt de GGD GHOR. Voor deze week stonden er 29.000 vaccinaties gepland en volgende week nog eens 14.000. Mensen die een afspraak hadden worden afgebeld of krijgen een sms.

Dit moet je verder weten over het vaccin:

1. Waarom is Denemarken voorlopig gestopt met het AstraZeneca-vaccin?
Donderdag kwam het alarmerende nieuws naar buiten dat Denemarken het vaccineren met AstraZeneca voor in ieder geval twee weken heeft stilgelegd. Hiertoe is besloten nadat er bij meerdere gevaccineerden bloedproppen zijn gevonden na een prik met het vaccin. Hieraan zijn zelfs mensen overleden. Tot nu toe zijn er ruim 140.000 Denen gevaccineerd met AstraZeneca. Volgens correspondent Rolien Créton van NOS wil Denemarken extra voorzichtig zijn. 'Het is een moeilijke beslissing, zeggen ze, maar het RIVM hier [van Denemarken, red.] wil het definitieve onderzoek van het Europees Medicijnschap (EMA) afwachten.' Ook IJsland, Italië en Noorwegen besloten het vaccineren met AstraZeneca om deze reden voorlopig op te schorten.

2. Er zijn eerder meldingen geweest van zulke bijwerkingen
De cijfers liegen er niet om: vaak komt het niet voor. Het EMA meldt dat op de vijf miljoen AstraZeneca-prikken die in Europa zijn gezet, er dertig meldingen van trombose zijn geweest. Dat komt neer op een kans van 0,00006 procent. In Nederland is er tot nu toe één melding van vermoedelijke trombose geweest. Het College ter Beoordelingen van Geneesmiddelen (CBG), dat namens Nederland mede oordeelt over de vaccins, verwacht dat er de komende tijd wel meer trombosegevallen zullen worden gemeld. 'Dat landen de vaccinatie hebben opgeschort heeft veel aandacht gekregen. Iedereen is hier nu dus alert op', meldt CBG-voorzitter Ton de Boer aan NOS.

3. Het kunnen ook gewoon ‘normale’ trombosegevallen zijn
In Nederland krijgen dagelijks zo’n 47 mensen trombose, zo vertelt De Boer. Hij sluit het dan ook niet uit dat daar iemand tussenzit die net is geprikt. Dit wil echter niet zeggen dat het AstraZeneca per definitie de boosdoener is. Het EMA stelt dat er sprake is van toeval en niet van een causaal verband.

4. Het AstraZeneca-vaccin is veilig, zo stelt het CBG
'Ons oordeel over de veiligheid is onveranderd', laat De Boer weten. Ook het veiligheidscomité van het EMA ziet vooralsnog geen aanwijzingen dat de vaccins van AstraZeneca voor bloedstolsels zorgen. Daarnaast is het aantal trombosegevallen in de gevaccineerde groep niet hoger dan in de totale bevolking, aldus het EMA. Honderd procent zeker dat de vaccins géén trombose veroorzaken, is De Boer niet. 'Het lijkt zeer onwaarschijnlijk en de voordelen van het vaccin wegen nog steeds op tegen de risico’s. Maar we zijn hier extra alert op en blijven nieuwe meldingen extra snel onderzoeken.'

5. In Nederland gingen we door met vaccineren met AstraZeneca
Hoewel onder andere Denemarken en Noorwegen hebben besloten het prikken met AstraZeneca voorlopig stil te leggen, gingen we in Nederland wel gewoon door. Demissionair minister De Jonge van Volksgezondheid vertrouwde daarmee op het oordeel van het EMA. Stoppen met vaccineren zou bovendien voor grote nadelen kunnen zorgen, aldus De Boer. 'Het vaccin beschermt tegen COVID-19. Als je het gebruik stillegt, dan accepteer je ook meer infecties, ziekenhuisopnames en overlijdens.'

6. Nu stoppen we in Nederland toch
De Jonge zegt dat er 'geen enkele twijfel' mag bestaan over de vaccins. Hij wil dan ook het zekere voor het onzekere nemen. 'Cruciaal is de vraag of het gaat om klachten ná vaccinatie, of dóór vaccinatie. Ik vind het van groot belang dat de meldingen goed worden onderzocht. We moeten altijd het zekere voor het onzekere nemen, en daarom is het verstandig om nu uit voorzorg even op de pauzeknop te drukken. Ik vaar hierbij volledig op onze experts', zegt de minister in een verklaring.

7. Er kunnen nieuwe (zeldzame) bijwerkingen opduiken
Zoals met elk geneesmiddel en vaccin kunnen er altijd nieuwe, zeldzame bijwerkingen worden ontdekt. Vooral bij een relatief nieuw vaccin als dat van AstraZeneca is dit het geval. Dat wil echter niet zeggen dat het coronavaccin niet goed getest is. Het vaccin is goedgekeurd op basis van een grootschalig onderzoek bij zo’n 24.000 vrijwilligers. De meeste bijwerkingen komen in zulke grote onderzoeken wel aan het licht, maar zeer zeldzame bijwerkingen pikken ze niet altijd op.

8. Wat als je het vaccin al hebt gehad?
Ben jij al ingeënt met het AstraZeneca-vaccin? Dan is er niet meteen reden tot paniek, tot nu toe is er namelijk geen enkel geval van bijwerkingen bekend in ons land. Krijg je drie dagen na de prik blauwe vlekjes in de huid (puntbloedingen) of andere ziekteverschijnselen met daarbij onverwachte of onbekende klachten? Neem dan direct contact op met de huisarts. Het CBG benadrukt echter dat de kans daarop erg klein is en dat mensen die geen klachten hebben zich geen zorgen hoeven te maken.

Bron: Tipsenweetjes, Marie Claire | Beeld: iStock