Wat is een parentale burn-out en hoe herken je het?

Het is fantastisch om ouder te zijn. Een kind opvoeden is een prachtige en belonende ervaring. Maar het is ook overweldigend, stressvol en emotioneel en fysiek uitputtend - zaken waar je mensen dan weer minder over hoort. En wat al helemaal geen bekend fenomeen is, is de parentale burn-out. 

De parentale burn-out

Horen we het begrip burn-out vallen? Dan denken we al snel aan iemand die overwerkt is. Het is goed dat hier aandacht voor is, maar wat veel mensen niet weten is dat het je ook kan treffen als het ouderschap te overweldigend is.

In 2019 deden Moira Mikolajczak en Isabelle Roskamp, professoren in de psychologie aan Katholieke Universiteit Leuven onderzoek naar de parentale burn-out. Zij omschreven het als 'een overweldigende uitputting die verband houdt met iemands ouderlijke rol, waarbij iemand een emotionele afstand van diens kinderen neemt en een gevoel van ouderlijke ineffectiviteit ervaart.'

Symptomen

De symptomen van een parentale burn-out zijn niet altijd even makkelijk te ervaren. Misschien dat het voor sommige mensen 'logischer' is dat iemand dit ervaart wanneer hij of zij nog maar net ouder is geworden, maar het kan ook mensen treffen wiens kinderen al wat groter zijn. "Ouders met jonge kinderen zijn vaak fysiek moe, terwijl mensen wiens kinderen al een adolescent zijn vaker een emotionele moeheid ervaren door conflicten thuis", vertelt klinisch psycholoog Dr. Martha Deiros Collado aan Red Online.

Volgens het onderzoek van Mikolajczak en Roskamp zijn er vier key symptomen die kunnen wijzen op een parentale burn-out:

1. De ouder voelt zich overweldigd door het ouderschap en is chronisch uitgeput door het uitvoeren van een ouderlijke rol.
2. Het gevoel omschreven bij punt 1 is een duidelijke verandering ten opzichte van hoe de ouder zich eerder voelde over diens ouderlijke rol. De ouder geniet niet meer van het ouder zijn, de ouder geniet er niet meer van om met diens kind(eren) te zijn, zoals vroeger wel het geval was.
3. De ouder voelt zich gevangen in z'n rol als ouder en is diens ervaring als ouder zat.
4. De ouder heeft het gevoel dat die een emotionele afstand heeft genomen van de kinderen (en van diens partner) en erkent dat die niet de ouder is die het zou willen zijn.

De symptomen kunnen naar verloop van tijd erger worden, zo vertelt perinataal psycholoog Julianne Boutaleb. "Als iemand nog aan het begin van diens burnout zit, zal diegene vaak geïrriteerd reageren en kunnen snauwen naar de kinderen", vertelt ze. "Diegene kan zich continu gehaast voelen en brain fog ervaren. Dit kan te veel worden wanneer iemand geen gebruik kan maken van hulpmiddelen."

Als ouder kan het misschien moeilijk zijn om hulp te zoeken als je de symptomen van een parentale burn-out ervaart. Boutaleb waarschuwt voor de gevolgen van te lang rondlopen met dit gevoel. "Na verloop van tijd wordt het vaak zorgelijker. Iemand kan wakker worden met het gevoel van angst, en een serieus schuldgevoel en schaamte ervaren, omdat diegene zich niet goed genoeg voelt als ouder."

Wat te doen?

Een parentale burn-out wordt veroorzaakt door een onevenwicht van stress en hulpmiddelen. Kleine veranderingen kunnen vaak al helpen om een ouder het gevoel te geven dat er wat ademruimte is, bijvoorbeeld door wat vaker een oppas te regelen voor de kinderen. Ook kan het volgens Dr. Collado helpen om erover te praten. "Weten dat je niet de enige bent, kan helpen", stelt ze. "Er zijn veel ouders die een burnout ervaren en door erover te praten kunnen we de schaamte weghalen. Dan kunnen we het normaal maken om te praten over welk effect het ouderschap op iemand heeft, zodat we elkaar kunnen helpen."

Praten met je omgeving kan helpen, maar helaas is dat niet altijd genoeg. En je moet het ook maar net durven om dit aan te halen bij je geliefden. Merk je dat je hulp nodig hebt? Neem dan altijd contact op met je huisarts of een therapeut, zij kunnen je verder helpen.

Bron: Red Online / Beeld: Ksenia Chernaya (Pexels)