Inkomen van Nederlanders heeft invloed op overlevingskans bij kanker: 'Moeten we niet accepteren'

Onderzoeksresultaten

Het IKNL houdt al tientallen jaren gegevens over kanker bij, analyseert deze en geeft inzicht in de uitkomsten. Uit hun laatste data blijkt dat kankerpatiënten met een laag inkomen gemiddeld 10 procent minder kans hebben om vijf jaar na hun diagnose nog te leven. Waar bij vrouwen dit verschil 7 procent is, is dat bij mannen zelfs 12 procent.

Naast lagere overlevingskansen ervaren mensen uit deze groep tijdens en na hun behandeling vaak meer fysieke en emotionele uitdagingen dan mensen met een hoger inkomen. Bovendien geeft 22 procent van de mensen met kanker en een laag inkomen aan dat zij door hun ziekte financiële problemen ervaren, terwijl dit bij mensen met een hoger inkomen 12 procent is.

Verklaring

Deze verschillen in overleving en levenskwaliteit bij kanker zijn deels te verklaren door fysieke factoren, zoals hogere leeftijd en andere gezondheidsproblemen, die vaker voorkomen bij mensen met lagere inkomens. Toch biedt dit niet de volledige verklaring. Ook omstandigheden zoals de werkomgeving, woonomstandigheden en financiële situatie spelen een belangrijke rol. Mensen met een lager inkomen hebben doorgaans meer moeite om financieel rond te komen tijdens en na hun behandeling.

Bekijk ook

Radiologen willen snel MRI bij vrouwen met dicht borstklierweefsel: 'Gaan vrouwen dood omdat we niets doen' | Happy in Shape

Radiologen willen dat vrouwen met dicht borstklierweefsel zo snel mogelijk een aanvullende MRI-scan krijgen tijdens het bevolkingsonderzoek naar borstkanker, naar aanleiding van een artikel in de Volkskrant. Dit artikel bracht opnieuw aandacht voor de risico's van het missen van tumoren bij vrouwen met dit type weefsel, wat tot bezorgde reacties heeft geleid.

"Hoogopgeleiden hebben bijvoorbeeld vaker een kantoorbaan. Het is dan makkelijker om thuis of op aangepaste tijden te werken dan wanneer je in een fabriek in ploegendiensten werkt," legt Mieke Aarts, epidemioloog en hoofdonderzoeker bij het IKNL, uit. "En doorgaans verrichten mensen met een lager inkomen fysiek zwaarder werk en is doorwerken moeilijker. Of ben je na een behandeling zo verzwakt dat je die oude baan niet meer kunt oppakken terwijl je minder alternatieven hebt qua baan."

Gezondheidsverschillen

Volgens Aarts onderstreept dit onderzoek opnieuw de impact van gezondheidsverschillen tussen sociaal-economische groepen. Zij vindt dat het zowel voor artsen, de overheid als de samenleving een urgente oproep zou moeten zijn om in actie te komen. "Dat 10 procent van de mensen korter leeft bij kanker en een slechtere kwaliteit van leven heeft, moeten we niet accepteren," benadrukt ze.

Het verminderen van stress moet volgens haar een prioriteit zijn voor zorgverleners, omdat stress een diepgaande impact heeft op het welzijn van patiënten. Uit eerdere studies blijkt dat mensen met een lager inkomen vaak meer stress ervaren. Een belangrijke oorzaak is dat zij over het algemeen minder goed hun weg vinden binnen het zorgsysteem en moeite hebben met het begrijpen van het medische vakjargon.

Aarts licht toe: "Het is logisch dat er paniek kan ontstaan als je niet weet wat artsen bedoelen terwijl je doodziek bent. Onder zulke omstandigheden wordt het erg lastig om afgewogen beslissingen over jouw leven te nemen." Volgens het IKNL ontbreekt dit besef vaak nog bij artsen. Aarts benadrukt dat een betere training voor artsen in het communiceren met patiënten uit diverse sociale achtergronden essentieel is.