Een kleine acht jaar geleden vond de Deen Meik Wiking het tijd om zijn leven over een ander boeg te gooien. Hij was een beetje klaar met zijn toenmalige werk en ontdekte dat er wereldwijd veel onderzoek werd gedaan naar geluk. Zijn land, Denemarken, scoort hoog wanneer er naar geluk gekeken wordt, maar iemand die alle kennis omtrent happiness combineert en begrijpt, was er nog niet. Moest hij die taak niet op zich nemen? Meik twijfelde. In die tijd kwamen de economieën na de financiële crisis net weer op gang. Een onzekere tijd dus waarin het risky was om iets ongewoons als een Happiness Research Institute op te richten.
Toch besloot hij het wél te doen. Een mentor binnen het bedrijf waar Meik werkte en met wie hij een goede band had, werd namelijk ziek en overleed op 49-jarige leeftijd. Ook Meiks moeder was gestorven op haar 49ste. ‘Ik was toentertijd 34 en dacht: wat als ik ook maar 49 jaar wordt? Dan heb ik nog maar vijftien jaar. Wat ga ik met die tijd doen? Ik kon doorgaan met het werk dat ik toen deed, maar ik was niet super gepassioneerd meer. Ik besloot dus te stoppen en begon met mijn idee. Absoluut de beste keuze uit mijn carrière.’
Maakbaarheid
Het Happiness Research Institute was geboren. De geluksonderzoeker begrijpt dat het instituut klinkt als een magische plek, maar verzekert: ‘Er lopen geen puppy’s rond en er zijn geen chocoladefonteinen. We kijken op een wetenschappelijke manier naar geluk en vragen ons af hoe we welzijn en geluk kunnen meten.’
Bezig zijn met geluk klinkt als iets waar je zelf ook gelukkig van wordt. Niet gek dat The Times Meik de gelukkigste man ter wereld noemde. ‘Ik denk inderdaad dat ik boven gemiddeld gelukkig ben, maar eerlijk is eerlijk: ik ben ook weleens verdrietig of gestrest. Ik denk dat het belangrijk is om te benadrukken dat iedereen daar last van heeft. Die emoties zijn nu eenmaal onderdeel van het leven, van het mens-zijn.’
Als iedereen te maken heeft met ups-and-downs, wat maakt de een dan gelukkiger dan de ander? ‘Ik kan niet van iemand zeggen of hij of zij gelukkig is, dat kan diegene alleen zelf en dat meten we. Het meest interessant en effectief is het als het geluksgevoel en de tevredenheid van een grote groep mensen gemeten wordt over een langere tijd. Op die manier kunnen we zien welk effect het verliezen van je baan op de tevredenheid met je leven heeft en blijkt dat getrouwde mensen over het algemeen gelukkiger zijn. De vraag is alleen of je gelukkig wordt van trouwen, of dat gelukkige mensen trouwen.’
Als je gelukkig zou worden van trouwen, betekent dit dat geluk in zekere zin maakbaar is. De Deen gelooft dat dit ook zo is en vindt dat we geluk op dezelfde manier moeten benaderen als gezondheid. ‘Hoelang je leeft is deels gebaseerd op genetische aanleg: de een heeft meer kans op een bepaalde ziekte of aandoening dan de ander. Daarnaast heeft het land waarin we leven invloed op onze levensverwachting. Tenslotte de keuzes die je maakt met betrekking tot je lifestyle: sport je, rook je, drink je veel? Dat heeft allemaal invloed op je gezondheid.
Hetzelfde geldt voor geluk. Allereerst is geluk ervaren genetisch bepaald, daarnaast heeft het te maken met waar je leeft. Stel je voor je woont in een oorlogsgebied, dan is dat zeker van invloed op je welzijn. En ten derde dus de keuzes die je maakt. Die hebben ook invloed op je gevoel van geluk. Mensen die ervoor kiezen om lekker actief bezig te zijn en zich te omringen met andere mensen, zijn over het algemeen gelukkiger.’ Uit deze drie componenten blijkt dat je geluk dus kunt beïnvloeden, maar er zijn ook zaken waar je geen invloed op hebt.
Fijne herinneringen creëren
Wat verder uit onderzoeken blijkt, is dat mensen die terugblikken op hun leven en daar een fijne herinnering uit halen, over het algemeen tevredener zijn met hun leven, terwijl mensen die met een depressie kampen, er juist moeite mee hebben zich een gebeurtenis te herinneren waarbij ze blij waren. En dit ze dus niet helpt om in het heden tevredener te zijn met hun leven. ‘Bovendien zijn herinneringen van invloed op je hoop en dromen voor de toekomst en kunnen ze impact hebben op hoe je je gedraagt. Zo zagen we dat mensen die als kind van asperges hielden er zulke positieve herinneringen aan hebben dat de kans groter is dat ze ze in een restaurant weer zouden bestellen én bereid zijn er een hogere prijs voor te betalen.’
Herinneringen hebben dus Meiks interesse gewekt. ‘Ik vind het interessant waarom de ene mens gelukkiger is dan de ander en zie dat herinneringen van invloed zijn op dat antwoord. Eerst dacht ik dat we geen invloed hebben op herinneringen, maar inmiddels weet ik dat je kunt beïnvloeden wat je je herinnert in de toekomst. Dat is een hele machtige positie.’ Ga zelf maar eens na: je bent op een bepaald moment met een dierbare en hij of zij zegt: “Ik hoop dat je je dit moment later zult herinneren.” Door die nadruk is de kans groot dat je dat moment ook daadwerkelijk in gedachten zult houden. Doe je dit te vaak, dan gaat het effect weg, maar het bewijst dat er kleine trucs zijn die je helpen mooie momenten te herinneren.
In 2018 deed het Happiness Research Institute onderzoek naar goede herinneringen en kwamen er na een oproep voor dit onderzoek ruim 1000 persoonlijke verhalen binnen. Wat bleek? Mensen onthielden ervaringen die nieuw, belangrijk, emotioneel of zintuigelijk waren.
Wedden dat je de geur van je moeders wasmiddel nooit vergeet?
Ingrediënten
Aan de hand van deze uitkomst maakte Meik het herinneringenmanifest dat de basis is voor zijn boek. In dit manifest zijn acht ingrediënten voor het maken van mooie herinneringen opgenomen: 1) benut de kracht van eerste keren; 2) maak het zintuigelijk; 3) gebruik de emotiemarkeerstift; 4) leg hoogtepunten en knelpunten vast; 5) investeer je aandacht; 6) maak memorabele momenten; 7) gebruik verhalen om het vergeten voor te blijven; 8) besteed je herinneringen uit aan pen en papier, foto’s en geluidsopnames.
Het eerste ingrediënt, dat over eerste keren gaat, legt Meik als volgt uit: ‘Mensen herinneren zich veel uit hun tienerjaren en minder uit de jaren waarin ze 30 jaar of ouder waren. Dat komt omdat je tijdens je tienerjaren meer eerste keren hebt, en je die gemakkelijk onthoudt. De truc is dus om meer eerste ervaringen te creëren. Dat kan al iets heel kleins zijn zoals de eerste keer dat je iets proeft. Organiseer bijvoorbeeld een gezellige picknick waarvoor iedereen iets meeneemt wat hij nog nooit gegeten heeft en plan die picknick op 20 juli: de dag van maanmissie Apollo. Elk jaar als de media aandacht besteden aan die missie, denk je terug aan die picknick en het proeven. Zo heb je een event dat je je na tien jaar nog herinnert.’
Deze tip ligt in het verlengde van het zintuigelijk maken van herinneringen. Wedden dat je je bijvoorbeeld de geur van je moeders wasmiddel of het parfum van je eerste vriendje herinnert? Door herinneringen zintuigelijk te maken, onthoud je ze beter.
De derde tip vergt ook wat uitleg: ‘We herinneren dingen die emotioneel zijn zoals wanneer je verliefd of heel verdrietig was. Plan een leuke dag met een vriendin en voeg er een beetje liefde aan toe. Schrijf op een kaart hoeveel en waarom je haar waardeert en geef het haar die dag. Zij zal het zich herinneren omdat ze zich geliefd voelde en jij omdat je liefde gaf. Een mooi moment voor beide.’
We moeten geluk op dezelfde manier benaderen als gezondheid
Nog een leuk foefje komt daarna: ‘Ons brein werkt met associaties. Zoals een bepaalde geur ons ergens aan doet herinneren, kunnen voorwerpen dat ook.’ Meik wilde iets dat hem aan het uitgeven van zijn eerste boek zou herinneren. Hij spaarde geld voor een stoel en kocht die pas toen het boek gepubliceerd was. Kijkt hij nu naar die stoel, dat voelt hij weer de trots die hij toen voelde. Een voorwerp dat hem dus een geluksgevoel bezorgt. In het boek legt Meik deze, en de andere ingrediënten, aan de hand van persoonlijke verhalen nog beter uit. Zo heb je de tool om mooie momenten te koesteren door ze te onthouden en zo een gelukkig gevoel te ervaren.
Het boek
De kunst van herinneringen maken
Lev. €21
Beeld: iStock
