Slaapverlamming: vast in je eigen lichaam

Je wordt plotseling wakker, maar kunt niet bewegen of praten. Het voelt alsof je brein wakker is, maar je lichaam bevroren: dit angstaanjagende fenomeen heet slaapverlamming. Ongeveer tien procent van de Nederlandse bevolking krijgt er ooit mee te maken. Dit is alles wat je erover wilt weten.

slaapverlamming

Slaapparalyse

Slaapverlamming, ook wel slaapparalyse genoemd, is voor mensen die het meemaken ontzettend naar. De angst die komt kijken bij de korte periode waarin je lichaam verlamd lijkt te zijn, is een groot onderdeel hiervan. In sommige gevallen kun je tijdens een slaapverlamming alleen je ogen openen, maar heb je je ademhaling niet volledig onder controle.

Bovendien gaat slaapverlamming vaak gepaard met een gevoel van gevaar en bedreiging, alsof er iemand in de ruimte aanwezig is die je iets aan wil doen. Daarbij kunnen hallucinaties ontstaan, zoals het horen van voetstappen, stemmen of geruis. Elementen uit een droom kunnen plotseling echt lijken, zoals bijvoorbeeld de persoon die je in je droom tegenkwam en nu in je kamer lijkt te staan. Soms is dit gedetailleerd, maar het kan ook een schim zijn. Kortom, een ontzettend enge gewaarwording die veel wegheeft van een angstaanjagende nachtmerrie.

Slaapcyclus

Slaapverlamming lijkt te ontstaan wanneer je niet soepel door de verschillende slaapfases heen gaat. Normaal gesproken begint de slaapcyclus met langzaam inslapen, gevolgd door diepe slaap en daarna de droomslaap – ook wel bekend als de REM-slaap. Deze cyclus herhaalt zich een aantal keren per nacht en wordt door je brein aangestuurd. Slaapverlamming treedt vaak op tijdens de overgang van of naar de REM-slaap. Wanneer dit niet vloeiend verloopt, voelt het alsof je wakker bent, maar je kunt je lichaam niet bewegen. Je bevindt je als het ware tussen droomstand en wakker zijn in, waardoor al die enge hallucinaties zich voordoen.

Oorzaken

Slaapverlamming treft ongeveer tien procent van de bevolking minstens één keer in hun leven. Maar er zijn ook mensen die vaker last hebben van deze slaapstoornis. Hoewel het nog onduidelijk is waardoor de verlamming precies wordt veroorzaakt, linken mensen die dit ervaren het vaak aan factoren zoals stress, slaaptekort, slapen op de rug, angststoornissen en slaapstoornissen zoals narcolepsie of slaapapneu.

Behandeling

Ondanks dat slaapverlamming maar een paar seconden tot enkele minuten duurt, is het angstig om mee te maken. Het is goed voor te stellen dat als je hier last van hebt, slapen ineens spannend wordt. Om dit te voorkomen, is het belangrijk om tijdens de slaapverlamming toch te proberen te bewegen. Dit kan zelfs iets kleins zijn, zoals een vinger of teen. Door je te concentreren op een ledemaat om deze in beweging te krijgen, kun je een paniekaanval voorkomen.

Bovendien kunnen deze kleine bewegingen je lichaam helpen ontwaken en zelfs uit de verlamming halen. Ook het heen en weer bewegen van je ogen kan helpen. Als je eenmaal uit de slaapverlamming bent, is het verstandig om even wakker te blijven en van houding te veranderen. Op die manier voorkom je dat de slaapverlamming mogelijk opnieuw optreedt.

Health
  • Quest, Cosmopolitan, Gezondheid en Wetenschap
  • Adobe Stock